Het is een kwestie waar sowieso geen sluitend antwoord op is: mag een voice-over een mening hebben. Als voice-over is de eerste reactie misschien gelijk JA, terwijl je als producent misschien juist keihard je wenkbrauwen fronst. We gingen daarom te rade bij beide partijen. Wat wij ons afvroegen: waar in het midden gaan we uitkomen?
We ondervroegen 230 gerenommeerde internationale voice-overs en producenten om erachter te komen in hoeverre meningen en adviezen gegeven door voice-overs gewaardeerd worden. Daarbij viel gelijk al iets op: het verschil per land. Er zijn duidelijk twee kampen en het invulveld waar men zijn/haar naam kon achterlaten bleef verrassend vaak leeg. Daar begint het dus al met meningen geven. Liefst anoniem. 😉
Wanneer kan je als voice-over je eigen mening geven?
Oké, niet geheel verrassend. Er zijn twee kampen. Die van de voice-overs en die van de producenten. Om te beginnen bij de eerste categorie. 56% van de ondervraagde stemmen vindt dat je als een voice-over een mening mag hebben (en dus mag uiten) naar de klant. Men is daarbij over het algemeen wel heel voorzichtig en laat de keuze om dit wel of niet te doen afhangen van de klant die men tegenover zich heeft en het script zelf.
Een van de voice-overs schreef: “Het hangt heel erg van de klus af. Je voelt aan of iemand wel of niet voor feedback openstaat. Maar het komt ook weleens voor dat een klant me vraagt of ik weet hoe de tekst nog beter kan worden.”
Verder wordt de kwaliteit van het script veelal in de afweging meegenomen. Als een script een hoge dichtheid aan schrijftaal bevat en daarmee lastig bekt, dan proberen veel voice-overs of de klant openstaat voor verbeteringen die het script meer spreektaal maakt.
Wat mij daarbij opviel is dat het geven van meningen en het meedenken verschilt per land. Vooral Amerikanen stellen zich dienstbaar op. Een van de Amerikaanse voice-overs die we ondervroegen antwoordde: “Ik ben ingehuurd als stem, dus doe wat me gevraagd wordt. Ik geef alleen mijn mening als men daar om vraagt.”
Als Nederlander, sterker nog, Amsterdammer, zette deze opmerking mij wel even aan het denken. Zouden er Nederlandse voice-overs rondlopen die dit hadden kunnen zeggen? Wij Nederlanders kunnen zelfs op audiëntie bij de Koning nog een opmerking maken over de kleur van het behang.
En wat vinden de klanten? Die waren bijna unaniem. Een voice-over mag een mening hebben over de tone-of-voice of het script. Dat wil alleen niet zeggen dat ze er ook altijd voor open staan. Een producent antwoordde: “Het ligt er heel erg aan hoe het script tot stand kwam. Er is weleens letterlijk geen ruimte om mee te denken, als we dicht tegen de deadline aanzitten bijvoorbeeld.”
Of wat dacht je van deze: ““Soms is een script het resultaat van een lang proces waarbij aan klantzijde veel mensen meekijken. In zo’n geval wil ik zelf misschien nog wel een script verbeteren maar kan ik het er niet bij hebben als de voice-over er ook nog eens zijn plasje over gaat doen.” ”
Puntje om mee te nemen als je voice-over bent dus.
Een van de ondervraagde voice-overs riep hier trouwens ook iets interessants over: “Bij A-merken valt het mij op dat hoe belangrijker de productie is, hoe groter de kans wordt dat er een retake op de tekst komt. Alsof er na opname hoog in de boom nog flink over vergaderd moet worden!”
In welke gevallen merk je dat klanten het waarderen als je je mening geeft?
Opvallend was dan weer dat producenten bijna unaniem zijn over voice over feedback bij het inspreken van commercials. Omdat die vanwege de lengte vaak nog tijdens de opnamesessie aangepast worden, wordt het zeer gewaardeerd als je dan als voice-over meedenkt. Samen kijken dus hoe de boodschap past binnen het maximale aantal seconden.
Ook opvallend: vertalingen. Bij Voicebooking zien we veel projecten voorbij komen in andere talen. Meestal gaat het dan om lokalisaties van bestaande scripts. Scripts dus die langs een vertaler zijn gegaan. Daar zien veel voice-overs teksten voorbij komen die niet helemaal native zijn. Of waar schrijftaal is gedowngraded naar spreektaal.
Een paar opmerkingen hierover: “Als het om een buitenlandse klant gaat, vind ik gewoon dat ik als voice-over mijn feedback op de vertalingen moet kunnen geven. Ik heb nog nooit gehoord dat dat niet gewaardeerd wordt.” Een Duitse voice-over was zelfs stelliger: “Ik ga geen teksten inspreken die niet goed vertaald zijn en geef in dat soort gevallen altijd opties.”
En daarmee scoort feedback geven op vertalingen het hoogst in ons onderzoek. 63% van de ondervraagde voice-overs gaf aan dit vaak te doen. Benieuwd of de overige 37% wel aan lokalisaties doet.
Hoe pak je dat soort voor feedback aan? Een van de voice-overs antwoordde hierop: “Het belangrijkste is om respectvol met het script om te gaan. Het is iemands kindje. Vragen stellen, in plaats van zaken als feiten benoemen dus.”
Een andere voice schreef: “Ik heb meerdere manieren waarop ik het aanpak. Eerst probeer ik het zoals het in het script staat. Daarna vraag ik de klant wat ze proberen te bereiken, waarna ik voorstel hoe het voor mij als native speaker goed zou klinken.”
Heb je weleens gemerkt dat een klant jouw mening of aanpassingen niet waardeerde? Wat denk je dat de reden daarvoor was?
Lekker is dat. Heb je besloten om met opbouwende feedback het script te verbeteren, wordt dat je niet in dank afgenomen. Oei. Gelukkig zei maar 3% van de ondervraagde producenten nooit, never, period, feedback van de voice-over te waarderen.
In ons onderzoek zagen we dat de meeste voorgestelde aanpassingen wél worden gewaardeerd door producenten. Behalve als ze gaan over zaken die niet veranderd kunnen worden, zoals commerciële of administratieve termen en namen. En humor. Een voice-over merkte hierover op: “Daar heb ik mijn vingers een keer zo hard aan gebrand dat je mij daar niet meer over zult horen.”
Aanpassingen voorstellen kan ook een uitdaging zijn als de tekst al ‘vast’ staat en meerdere afdelingen de tekst al hebben goedgekeurd. Ook verschilt het per producent hoeveel een voice-over kan zeggen, dat is een kwestie van aanvoelen: “Ik probeer eerst in te schatten wat voor type klant ik voor me heb zitten.” En: “Ik schat altijd eerst in wie de tekst geschreven heeft. Als dat degene waarvoor ik werk dat niet zelf is, ben ik wat scheutiger met het geven van feedback.”
Andersom zie je ook dat je een goede voice-over herkent aan de mate van kritiek die hij of zij aan het script levert. “Een goede voice-over wordt er ook voor betaald om een slecht script goed te laten klinken.”
Zo. Die zit.
Of wat dacht van je deze: “Ik heb een keer meegemaakt dat een voice-over non-stop zat zeiken of het script. Volgens mij lag dat niet aan het script maar probeerde de voice zijn gebrek aan ervaring te verhullen.”
Hoe geef je feedback als de voice-over vanuit een thuisstudio werkt?
Natuurlijk werken wij vanuit Voicebooking vooral met voice-overs die vanuit hun eigen professionele thuisstudio opnemen. Hoe pak ik je in dat soort gevallen het geven van feedback aan? Hoe doe je dat, aangezien ze niet aan de andere kant van het glas zitten? Een groot aantal van de voice-overs sturen, voordat zij beginnen met opnemen, hun tips naar de opdrachtgever. Bij ons doe je dit via de chatbox.
Maar de meeste voice-overs pakken het wat slagvaardig aan, of zoals iemand opmerkte: “Ik doe twee versies. Eentje precies zoals in het script geschreven staat en eentje waar ik hier en daar wat veranderd of toegevoegd heb. In zo’n geval kan een producent cherry picken, en zelf besluiten of die een aanpassing wel of niet wil gebruiken.”
En wat vinden de klanten? Het merendeel van de klanten vindt het fijn als voice-overs voordat de opname start eerst even contact opneemt om de opmerkingen te bespreken. Alternatieve versies op delen of de hele tekst zijn welkom.
Hoe omschrijf je de perfecte relatie tussen voice-over en klant?
Voice-overs en klanten zijn het erover eens dat een goede relatie professioneel is en gebaseerd is op vertrouwen. Dat betekent ook dat beide partijen goed naar elkaar moeten luisteren. Een soepele en meedenkende relatie wordt ook genoemd. Natuurlijk is elke voice-over opdracht anders. Door producenten wordt meedenken in de studio als de eindklant erbij is, minder gewaardeerd.
Eind goed, al goed? Met maar 3% van de ondervraagde producenten die absoluut niet openstaat voor feedback, kan het dus geen kwaad om als voice-over te polsen of de producten openstaat voor je opbouwende kritiek. Maar laten we één ding zeker niet het oog verliezen:
“Uiteindelijk ben ik het als klant die het voor het zeggen heeft.”
Heb jij ook een mening over dit onderwerp, laat het weten in de comments. 🙂
Wil je meer lezen? Vind al onze e-books hier:
52 tips voor het schrijven van overtuigende voice-over scripts
15 praktische tips – De do’s en don’ts van in-house productie
23 tips: zo vergroot je de kans op een filmfestivalzege voor jouw inzending
Een praktische checklist voor het online werken met een voice-over op afstand
20 praktische tips: het maken van een effectieve e-learning cursus
