In 1919 vond in Den Haag de eerste vooraf aangekondigde radio-uitzending ter wereld plaats. Om dit te vieren maken Arjan Snijders en Harm Edens een radioserie: 100 Jaar Radio. En dat een jaar lang. Een megaproject, waar wij de audiovormgeving voor hebben ontwikkeld. Wat betekent radio voor Arjan en hoe ziet hij de toekomst van dit medium? Gaan we door naar de volgende 100 jaar of neemt de podcast het over?
1. 100 jaar radio, dat is heel wat. Wat maakt radio voor jou zo bijzonder, Arjan?
“In mijn kinderjaren luisterde ik radio met opperste verbazing. Het was een groot genot en ik voelde me enorm aangetrokken tot dat kastje, waar zoveel leuk geluid uit kwam. Goede muziek, heel veel stemmen waarbij je ging fantaseren wie het zouden zijn en hoe ze eruit zouden zien, wat ze zouden doen verder… Maar wat mij vooral als kind triggerde was de Dik Voormekaar Show van André van Duin en Ferry de Groot. Die één grote speeltuin aan geluiden, sketches, aan flauwekul en chaos op de radio over ons uitstortten. Een show waar steeds van alles mis ging. Grote chaos, ik kon echt tranen met tuiten lachen om dat programma. Daarop geïnspireerd heb ik alles wat ik als kind kon uitvinden met de bandrecorder en cassetterecorder thuis gedaan. De Dik Voormekaar Show is zo ontzettend veel invloedrijker geweest dan je misschien zou denken. Evers Staat Op was er niet geweest zonder de Dik Voormekaar Show. Het zijn allemaal sketches, aangepast en met een andere formule eigengemaakt, maar geïnitieerd door wat deze mannen hebben gedaan.”
2. Wie is volgens jou de belangrijkste doelgroep van de radio?
“In de jaren ‘30, ‘40 en ‘50 was radio wat televisie later is geworden. Voor alles en voor iedereen. Nu ligt dat genuanceerder. De belangrijkste doelgroep nu is denk ik vooral de forens in de spits, onderweg naar het werk pak je 20 tot 40 minuten van een uitzending mee en word je geïnformeerd en vermaakt. Voor mensen die werken en muziek aan mogen op de werkvloer is radio ook belangrijk. In de kantine, de supermarkt, in de winkel of in de taxi. En natuurlijk de oudere luisteraars die thuis dagelijks uren de radio aan kunnen hebben. Een doelgroep die natuurlijk langzaam verdwijnt… De nieuwe mensen die straks 50 tot 70 jaar zijn en veel thuis zijn, zullen dat radiopatroon minder herkennen en gebruiken. En dan hebben we nog de mensen die thuis de radio in de slaapkamer aan hebben, die er mee wakker worden, die ‘m in de keuken hebben staan of in de schuur tijdens het klussen. Dat zijn de belangrijkste doelgroepen die we nu nog hebben. Het is niet zo breed meer en er zitten bijna geen jongeren meer bij, dat moet ook gezegd.”
De show opener van 100 Jaar Radio, die wij als Voicebooking.com met andere Jingles mochten maken.
3. Je zit zelf al een aardige tijd bij de radio. Wat zijn de tofste momenten uit jouw carrière?
“Er zijn heel veel toffe momenten geweest. Zelf te gekke radio maken bij Kink FM in de beginfase was geweldig. Talk Radio op de middengolf, drie uur per dag praten met mensen en allerlei persoonlijke dingen ontlokken was heel bijzonder. De allereerste keer op 3FM presenteren, midden in de nacht. We hadden volledige vrijheid en mochten de playlists van A tot Z zelf samenstellen. Door dit vak en door 25 jaar rondlopen in Hilversum en omstreken heb ik veel radiohelden mogen ontmoeten. Ik heb ze gesproken voor mediaprogramma’s en ik heb zelfs met ze mogen samenwerken. En met sommigen ben ik ook bevriend geraakt, zoals Rob Stenders. Dus die komt bij mij thuis, ik kom bij hem thuis. Dat is natuurlijk gewoon bijzonder. Want dat was iemand waar ik als scholier al naar luisterde, toen hij de Verrukkelijke 15 presenteerde. Dan is het nog heel bijzonder om af en toe te voelen dat ze ook wat jij doet leuk of interessant vinden.”
4. Wat vind je de afgelopen 100 jaar het meest memorabele radiomoment?
“Oeh. De Dik Voormekaar Show dus. En wat dacht je van Radio Oranje? In de oorlog radio maken voor de mensen die dat stiekem moesten gaan beluisteren. Of het verslag van de watersnoodramp. In 1953 was radio nog de enige bron waar je dit soort informatie kon krijgen. En natuurlijk amusementsradio in de jaren ‘40 en ‘50, zoals op de dinsdagavond, dat iedereen rondom de radio zat. Dat alle mensen het toestel gewoon op de grote tafel in de woontafel neerzetten en daar als gezin omheen gingen zitten, dat is supermemorabel. Dat in de jaren ‘70, toen ik kind was, 80% van het publiek naar de Nationale Hitparade luisterde met Felix Meurders. Gewoon 80% van de mensen, naar dat soort programma’s, op Hilversum 3.”
The making of the Dik Voormekaar Show
5. Vind je podcasts een aanvulling of juist een bedreiging voor het medium radio?
“Alle audio vind ik een aanvulling. Het leuke van podcasts vind ik dat er een vorm terugkomt die vroeger op de radio was, nog voordat formattering en commerciële radio het een beetje plat hebben geslagen. Programma’s zijn veel op elkaar gaan lijken. Zenders hebben merendeels dezelfde playlist, behandelen dezelfde onderwerpen en volgen dezelfde opbouw van een dag. Je hebt wel een paar doelgroepenzenders. Natuurlijk is SLAM niet hetzelfde als Classic FM, maar het verrassingselement is er helemaal uit. En dat is superjammer. De mooie dingen zoals documentaires, hoorspelen, persoonlijke verslagen, lange interviews, die dingen zijn eigenlijk goeddeels verdwenen. En door de podcast komen die weer terug. Want je mag jezelf zijn, authentiek zijn, je hoeft je niet aan de regels te houden. Zelfs het feit dat het geen vaste lengte heeft, al die elementen van podcasts, dat het zo laagdrempelig gemaakt kan worden, dat iedereen het kan maken, zorgt ervoor dat heel veel van het speelse, avontuurlijke en onderscheidende van radio weer terugkeert. Dat de behoefte niet verdwenen is, bewijst het succes van de podcast op dit moment. Omdat toch honderdduizenden mensen er gebruik van maken en er plezier aan beleven en het heel intensief in zich opnemen. Dat geeft aan dat dit soort programma’s ten onrechte eigenlijk verdwenen zijn. Dus de podcast is een wraak op de te strakke formatcultuur van de mainstream radio. En het is dus mooi dat het terug is en dus is het een aanvulling. Die vorm van radio zie ik ook verder groeien.”
Welke factoren zijn van invloed op het succes van je in-house productie? Wij hebben 15 praktische tips – De do’s en don’ts van in-house productie. Download ons e-book hier.
6. Hoe lang denk je dat radio in haar huidige vorm blijft bestaan?
“De manier waarop de radiovormen worden gebruikt, zoals hoe de FM nu op de mainstream radio wordt ingevuld verdwijnt. Door DAB+ en 5G-radio zijn er straks duizend radiomerken om uit te kiezen. En dat is prima, want radio van nu is ook niet hetzelfde als een generatie geleden, laat staan van twee generaties geleden. Radio evolueert mee. De rol van radio verandert voortdurend. En door alle andere afleiding die erbij gekomen is, social media, YouTube en Spotify, moet radio zijn rol herdefiniëren. Nu lijkt de smartspeaker één van de opties te zijn. Dat je eigenlijk een apparaat krijgt waartegen je roept wat je wilt en je krijgt het. Die vorm van audio is de radio van de toekomst. En dat levert juist weer heel veel nieuwe kansen op. En ik vind het heel inspirerend om daar straks onderdeel van te mogen uitmaken. Ik ben daar zelf ook nieuwsgierig naar en gebruik podcast eigenlijk al sinds 2005 op die manier. En ik ben verrast dat dat nog 13 tot 14 jaar heeft geduurd totdat de podcasts in Nederland een beetje waren doorgebroken. Maar uiteindelijk komt het en we gaan dit meemaken.”
